بازنمایی و تحلیل گفتمان انتقادی ـ لاکانی الگوی خانوادۀ داعش در فضای مجازی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری تخصصی جامعه‌شناسی فرهنگی دانشگاه تهران

2 دانشیار گروه جامعه‌شناسی دانشگاه تهران

چکیده

جهان اجتماعی عرصۀ گفتمان‌های متعددی است که در تثبیت فضای گفتمانی خود، با یکدیگر رقابت می‌کنند. کفایت تجربی گفتمان به توانایی در الگوسازی از نهادهای اساسی جامعه از جمله خانواده مربوط می‌شود. پس از انقلاب اسلامی، گفتمان‌های متخاصم برای مقابله با جریان گفتمانی این انقلاب تلاش‌ ‌کرده‌اند. این مقاله، پس از جست‌و‌جوی اسناد و اخبار معتبر دربارۀ زنان و خانواده در میان شبکه‌های اجتماعی و پایگاه‌های خبری بین‌المللی و داخلی (62 سند بین سال‌های 2012 تا 2015)، الگوی خانواده از منظر گفتمان داعش را، بر اساس بینش نظری و روشی تحلیل گفتمان انتقادی و تحلیل گفتمان لاکانی، در سه سطح تحلیل توصیفی، تفسیری و تبیینی بازنمایی و تحلیل کرده است. بخشی از قدرت گفتمانی آن الگو متأثر از عرصۀ ارتباطی و فضای مجازی است. در مجموع، چنین به نظر می‌رسد که الگوی خانوادۀ داعشی حول مفاهیم مردمحوری، غلبۀ اصالت جمع و توجه به آموزه‌های سلفی‌گرایی و ظاهرگرایی مفصل‌بندی می‌شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Representation and CDA & Lacanian Discourse Analysis of DAESH’s Family Pattern in the Cyber Space

نویسندگان [English]

  • Iman Erfanmanesh 1
  • Soheila Sadeghi Fasaei 2
1 PhD Candidate of Cultural Sociology, Tehran University (Corresponding Author)
2 Associate Professor, the Sociology Department of Tehran University
چکیده [English]

The social world is the field of multiple discourses in which they are competing over their stabilization of discursive space. The concrete adequacy pertains to potency of discourse in the pattern-making of basic society institutions such as family. After the Islamic revolution, belligerent discourses have tried to combat discursive stream of the Islamic revolution. In this article, after searching through valid documents and news about women and family among social networks and domestic/international news agencies (62 documents between the year 2012-2015), the pattern of family has been studied from the perspective of DAESH discourse according to CDA and Lacanian discourse analysis in three levels of descriptive, interpretative, and explanative analysis. Some parts of the discursive power of that pattern relate to communications and the virtual space.
 It seems that DAESH’s family pattern is articulated around the concepts of ‘masculinity’, ‘dominance of collectivism,’ and ‘attention to Salafism and Superficialism doctrines’.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Discourse Analysis
  • Family
  • Communication Technology
  • the Islamic Revolution of Iran
  • Daesh

مراجع

منابع و مأخذ
 
آقاگل­زاده، فردوس (1385). تحلیل گفتمان انتقادی. تهران: علمی و فرهنگی.
بستان، حسین (1384). تشیع و تأثیر آن بر خانواده در ایران. فصلنامه شیعه­شناسی. شمارة 11: 106-95.
بلیکی، نورمن (1387). طراحی پژوهش­های اجتماعی. ترجمۀ حسن چاوشیان. تهران: نشر نی.
پارسانیا، حمید و ایمان عرفان­منش (1391). روش­شناسی بنیادین معرفت اجتماعی سید قطب. فصلنامه نظریه­های اجتماعی متفکران مسلمان. شمارۀ 2: 92-63.
جمعی از پژوهشگران (1391). جریان­شناسی گفتمان­های همسو و معارض انقلاب اسلامی. تهران: اندیشکدۀ راهبردی تبیین.
رضایی، جمال و علی‌اصغر نراقی (1389). بررسی الگوی خانوادة سالم در سیرة پیامبر اسلام(ص). فصلنامه فدک. شمارة 4: 124-93.
ژیژک، اسلاوی (1390). از نشانگان خود لذت ببرید: ژاک لاکان در هالیوود و بیرون از هالیوود. ترجمۀ فتاح محمدی. زنجان: هزارۀ سوم.
ژیژک، اسلاوی (1392). چگونه لاکان بخوانیم. ترجمۀ علی بهروزی. تهران: رخ­داد نو.
ژیژک، اسلاوی (1392). کژ نگریستن. ترجمۀ مازیار اسلامی و صالح نجفی. تهران: رخ­داد نو.
سلطانی، سیدعلی ­اصغر (1383). تحلیل گفتمان به­مثابة نظریه و روش. فصلنامه علوم سیاسی. شمارۀ 28: 180-153.
سلطانی، مهدی (1390). الگوی ساختار خانوادة مطلوب از دیدگاه اسلامی. فصلنامه معرفت فرهنگی اجتماعی. شمارة 3: 413-171.
عرفان­منش، ایمان (1394). بازنمایی و تحلیل الگوی خانوادۀ اسلامی ایرانی در گفتمان انقلاب اسلامی. فصلنامه معرفت فرهنگی اجتماعی. شمارۀ 23: 23-5.
صادقی فسایی، سهیلا و ایمان عرفان­منش (1391). تحلیل گفتمان نظریه­پردازی­های اجتماعی از الگوی خانوادۀ مطلوب در ایران. فصلنامه مطالعات راهبردی زنان. شمارۀ 58: 48-7.
عرفان­منش، ایمان و غلام­رضا جمشیدی­ها (1393). رابطۀ علوم انسانی اجتماعی با گفتمان و الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت.فصلنامه معرفت فرهنگی اجتماعی. شمارۀ20: 25-4.
فرکلاف، نورمن (1379). تحلیل انتقادی گفتمان. ترجمۀ فاطمه شایسته­پیران و همکاران. تهران: مرکز مطالعات و  تحقیقات رسانه­های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
فلیک، اووه (1392). درآمدی بر تحقیق کیفی. ترجمۀ هادی جلیلی. تهران: نی.
مرکز مطالعات و تحقیقات زنان دانشگاه تهران (1386). بررسی عوامل مؤثر در تحکیم خانواده. تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات زنان دانشگاه تهران.
 
مطهری، مرتضی (1363). ده گفتار. قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
مک دانل، دایان (1380). مقدمه­ای بر نظریه­های گفتمان. ترجمۀ حسین­علی نوذری. تهران: فرهنگ گفتمان.
ون داک، تئون ادریانوس (1382). مطالعاتی در تحلیل گفتمان. ترجمۀ پیروز ایزدی و همکاران. تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه­های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
هومر، شون (1392). ژاک لاکان. ترجمۀ محمدعلی جعفری و سیدمحمد ابراهیم طاهایی. تهران: ققنوس.
 
 Blommaert, J. 2005. Discourse: A Critical Introduction. Cambridge: Cambridge University.
 Gee, J. P. 1999. An Introduction to Discourse Analysis: Theory & Method. London & New York: Routledge.
 Gutting, G. 2006. The Cambridge Companion Foucault. Cambridge: Cambridge University.
 Rogers, R. 2004. “Setting an Agenda for Critical Discourse Analysis in Education”. in: Rogers, R. An Introduction to Critical Discourse Analysis in Education. (pp237-254). LEA: London.
 Sardar, Z. & B .Van Loon. 1998. Introducing Cultural Studies. Australia: Victoria.
 Wodak, R. 2001. “What CDA Is about?(A Summary of Its History, Important Concepts, & Its Developments in Method of Critical Discourse Analysis)”. in: Wodak, R. & M. Meyer. Methods of Critical Discourse Analysis. (pp 1-14). London: Sage.
 http://shafaqna.com/persian/shafaqna/item/93907.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار