پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطاتفصلنامه مطالعات فرهنگ - ارتباطات2008-87609220070801The Image of Islam according to the Western Caricatures after September 11تصویر اسلام به روایت کاریکاتورهای غربی
بعد از 11 سپتامبر9523490FAحسن بشیرعضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق(ع)مرتضی جاسبیدانشجوی کارشناسیارشد دانشکده صدا و سیماJournal Article20080805Caricatures, as independent media or through other media, play an important role in cross-cultural communications and possibly bring about substantial changes to tribes, nations, and states. Examples of this influence can be seen in the Danish insulting caricatures. Based on this event and with the intention of knowing more about the Western caricatures on Islam, this paper, using the method of content analysis, seeks to examine the Western caricatures, and their concepts about Islam. In this regard, the theories of foregrounding and convincing are deemed as the theoretical basis for this study. The results show that the Western caricatures have emphatically depicted Islam and Muslims as violent, anti-West, and hostile to the Western civilization values; they have made a profound impact on the growth of Islam-phobia around the world and particularly in the West.کاریکاتور همچون رسانهای مستقل یا از طریق ارائه از رسانههای دیگر، سهم عمدهای در ارتباطات میانفرهنگی داشته و چهبسا مناسبات ملتها، اقوام و دولتها را دستخوش تغییرهای جدّی کرده است. نمونههایی از این تأثیرگذاری را میتوان در بحث کاریکاتورهای موهن دانمارکی مشاهده کرد. بر این اساس و با هدف شناخت بیشتر از کاریکاتورهای غربی دربارة اسلام، این مقاله در صدد آن است که با بهرهبرداری از شیوة تحلیل محتوا، کاریکاتورهای غربی دربارة اسلام و انگارههای موجود در آنها را مطالعه و بررسی کند. در این زمینه، نظریة برجستهسازی و تئوری اقناع و متقاعدسازی، مبنای نظری تحقیق قرار گرفته است. روش نمونهگیری نیز غیراحتمالی سهمیهای است. نتایج این بررسی نشان میدهد که کاریکاتورهای غربی مؤکدانه اسلام و مسلمانان را دین خشونت و دشمن غرب و ارزشهای تمدنی غرب معرفی کردهاند و تأثیر عمدهای در گسترش پدیدة اسلامهراسی در جهان، بهویژه غرب داشتهاند.پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطاتفصلنامه مطالعات فرهنگ - ارتباطات2008-87609220070801Inscriptional Decorations of the Friday Mosque of Ghazvinتزیینات کتیبهای مسجد جامع قزوین53783496FAمهناز شایستهفردانشیار گروه هنر اسلامی دانشگاه تربیت مدرسJournal Article20080805مسجدجامع عتیق قزوین مانند سایر مساجد جامع کشور، از ابهت خاصی برخوردار است. این مسجد از نوع مساجد چهار ایوانی است و شکل مربعمستطیل، شرقی ـ غربی و گنبدی، خربزهای دارد. کتیبههای خاص آن، از نظر سبک هنری، نگارش و مفاهیم، در هنر خوشنویسی و معماری جایگاه خاصی دارد.<br />این مقاله با هدف بازشناسی و بررسی زیباشناختی، کتیبههای مسجدجامع بهطور عام و شبستان مسجد را بهطور خاص مورد مطالعه قرار میدهد.<br />با مطالعه و تجزیه و تحلیل کتیبههای مسجدجامع قزوین میتوان به زیبایی، فصاحت کلام، محتوا و صنعت ادبی آنها دست یافت و به واقعیتهای هنری بکر و اصیل کتیبهها پی برد.<br />در این مقاله، پیشینة تاریخی شهر قزوین بررسی میشود و در تحلیلی مبسوط به معماری دوران صفویه و معرفی توصیفی مسجدجامع قزوین پرداخته میشود. همچنین هر یک از کتیبههای مسجد، اعم از آیات قرآن و احادیث و ادعیه معرفی و بررسی میشود.<br />روش تحقیق بهصورت تاریخی، تحلیلی و توصیفی بوده و اطلاعات از بررسی اسناد و همچنین بهصورت میدانی گردآوری شده است.پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطاتفصلنامه مطالعات فرهنگ - ارتباطات2008-87609220070801A study of the influential factors in the drug addiction of the youth(aged 14 to 29) based on Agnew Theoryبررسی عوامل مؤثر در اعتیاد جوانان 14 تا 29 ساله شهر تهران، براساس نظریة آگنیو791133491FAرضا عبدالرسولیکارشناس ارشد رشتة جامعهشناسی از دانشگاه علامه طباطبائی و کارشناس گروه علوم اجتماعی سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها (سمت).Journal Article20080805اعتیاد از جمله مسائل اصلی کشور محسوب میشود. به دلیل تعدد عوامل اعتیاد و پیچیدگی علل گرایش به آن، نظریة منسجمی در خصوص تبیین این عامل شکل نگرفته و بهرغم اهمیت، نظریههای مطرح در این زمینه، از قابلیت تبیین بالایی برخوردار نیستند. نظریة آگنیو با طرح بحث متفاوت دربارۀ منابع انحراف، از اهمیت ویژهای برخوردار است. بنابراین هدف اصلی این پژوهش آزمون تجربی نظریة آگنیو و میزان توانمندی آن در تبیین اعتیاد است. براساس نظریة آگنیو، «فشار» عامل اصلی انحراف، از جمله اعتیاد است و این عامل منحصر به طبقه یا قشر خاصی نیست. بهعبارتدیگر، منابع فشار ماهیت طبقاتی ندارد و هر فردی (بدون در نظر گرفتن اینکه به چه طبقه یا قشری منسوب باشد) در معرض فشار قرار دارد. آگنیو در پاسخ به اینکه چرا همة افراد تحت فشار به انحراف یا اعتیاد روی نمیآورند، مجموعهای از عوامل مداخلهگر (مانند دینداری، اعتمادبهنفس و...) را مطرح میکند که احتمال کشانده شدن جوانان را به انحرافات از جمله اعتیاد تقلیل میدهد.
در این مطالعه 374 نفر برای نمونة تحقیق برگزیده شدند که از این تعداد، 185 نفر را معتادان و 189 نفر دیگر را غیرمعتادان تشکیل میدهند. نتایج نشان میدهد که توزیع فشار در دو گروه معتادان و غیرمعتادان متفاوت است و روند معکوس دارد. بدین معنی که معتادان در مقایسه با غیرمعتادان بیشتر در معرض انواع فشار قرار دارند. با بررسی متغیرهای مداخلهگر در دو گروه معتادان و غیرمعتادان به این نتیجه رسیدیم که توزیع این متغیرها در دو گروه معتاد و غیرمعتاد از تفاوت معنیداری برخوردار است؛ بهعبارتدیگر، میزان اعتمادبهنفس و دینداری در گروه غیرمعتادان به مراتب بالاتر از گروه معتادان است.پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطاتفصلنامه مطالعات فرهنگ - ارتباطات2008-87609220070801Cultural Management of the Countryمدیریت فرهنگی کشور1151443492FAمحمدرحیم عیوضیدانشیار و عضو هیئت علمی دانشگاه بینالمللی امامخمینی(ره)Journal Article20080805تأثیر و تأثر متقابل جهانیشدن باعث شکلگیری فرایندهایی شده است که عرصة فرهنگ را بیش از روندهای عادی گذشته متحول کرده است. بهطوریکه رویکرد فرهنگی جوامع بشری اشکال متنوعی به خود گرفته است. نخستین تحول همگونگی فرهنگی با نفی هرگونه مقاومت در برابر فرهنگ جهانی، یا به عبارتی فرهنگ لیبرالی یا فرهنگ امریکایی، با برخوردی منفعلانه بر یکپارچهشدن فرهنگی، کاهش تنوع و تفاوت فرهنگی پای میفشارد. سپس خاصگرایی فرهنگی با بهرهگیری از امکانات ارتباطی مدرن سعی در طرح همه جانبة هویتهای قومی، مذهبی یا ملّی دارد. سومین نوع واکنش به فرایند جهانیشدن با عنوان تحول فرهنگی یاد شده است. این واکنش بهدنبال نفی فرهنگ جهانی نیست، بلکه تعدیل، اصلاح و بازسازی و همسوکردن آن را با الزامات و منافع ملی مدنظر دارد. ازاینرو، در چنین شرایط محیطی متأثر از جهانیشدن، نقش دولت در جایگاه نهاد متولی فرهنگ و تأثیر آن در نهادهای غیردولتی فرهنگی برجسته میشود. در نهایت، آنچه در این زمینه حائز اهمیت است طرح مهندسی فرهنگی و مدیریت کلان راهبردی در شرایط خاص تحولات جهانیشدن است، که در این مقاله به آنها پرداخته میشود.پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطاتفصلنامه مطالعات فرهنگ - ارتباطات2008-87609220070801Body and Religionبدن و دین1451703493FAناصرالدین غرابدانشجوی دکتری جامعهشناسی گرایش نظری ـ فرهنگیJournal Article20080805Today, body may be an important part of one’s individual and collective life. According to certain objectives and values, the community provides a person skills and techniques in determined ways so that he/she can introduce himself/herself to others through the body. The techniques have their own tools and equipments made by manufacturers and producers and consumed by customer groups; products for health, fitness/good look, beauty, clothing, diet and etc. Each of these social aspects can be studied through certain branches of sociology such as theo-sociology. Theo-sociology studies the relations between body and religion within a social context. A religion is a set of believes, values, lessons and norms that enacts certain mental frameworks, advices and instructions to body. The article will explain more.امروز شاید بدن یکی از بخشهای مهم زندگی فردی و جمعی باشد. جامعه براساس هدفها و ارزشهایی معین، به شیوههای معینی تکنیکها و مهارتهایی در اختیار فرد میگذارد که او میتواند خود را از طریق بدن به دیگران معرفی کند. این تکنیکها و فنون، وسایل و ابزارها و کالاهای خاص خود را دارد که از سوی افراد و سازمانهایی تولید و از سوی افراد و گروههایی دیگر مصرف میشوند. کالاهایی برای حفظ سلامتی، کالاهایی برای تناسباندام و داشتن قیافهای مطلوب، کالاهایی برای زیبایی، کالاهایی برای پوشش مناسب، کالاهایی مرتبط با رژیم غذایی و غیره. هر یک از این ابعاد اجتماعی بدن در حوزههای خاصی از جامعهشناسی مطالعه میشود. یکی از این حوزهها، جامعهشناسی دین است، که در آن رابطة میان دین و بدن در بستر اجتماعی مطالعه میشود. دین مجموعهای از آموزهها، باورها، ارزشها و هنجارهاست، که چارچوبهای ذهنی، جهتگیریها و دستورالعملهای خاصی برای بدن در طی حیات تاریخی خود به ارمغان آورده است که در این مقاله به برخی از ابعاد آن پرداخته میشود.پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطاتفصلنامه مطالعات فرهنگ - ارتباطات2008-87609220070801Comparison between the religious values of past and present generations in Iranمقایسة ارزشهای مذهبی دو نسل جدید و پیشین در ایران1711973494FAحسن کلاکیکارشناس ارشد مطالعات فرهنگیJournal Article20080805ازآنجاکه در جامعه با جمعیت حجیم جوان روبهرو هستیم، تفاوت نسلی و اختلاف نسلی اهمیت شایانی دارد. زیرا تفاوت نسلی بیش از حد در ارزشها و هنجارهای اجتماعی، هم خانواده را به محل اختلاف بین والدین و فرزندان تبدیل میکند و هم جامعه را در مواجهه با هنجارها و ارزشهای جوانان به چالش میکشاند؛ بهطوریکه پیامد این شکاف نسلی و ارزشی بیش از حد، به هرج و مرج در جامعه منجر میشود. هدف این مقاله «بررسی شکاف نسلی از حیث ارزشهای مذهبی در کشور» با استفاده از دادههای موجود است و با استناد به نتایج مشابه و مکرر در ارتباط با این موضوع، میتوان به پایایی این تحقیق پیبرد که آیا شکاف نسلی از حیث ارزشهای مذهبی در جامعة ما وجود دارد یا خیر؟ در صورت پاسخ به این سؤال، نحوة برخورد با این پدیده چگونه خواهد بود؟
براساس مبانی نظری مطرح شده در مقاله و با توجه به تغییرات سریع و وسیع ناشی از آن و نوسازی جامعه، به نظر میرسد که باید انتظار اختلاف نسلی قابل توجهی از حیث ارزشهای مذهبی داشت. اما آیا دادههای موجود چنین امری را تأیید میکند؟ برای پاسخگویی به این پرسشها، اختلاف نسلی به دو نوع ارزشی و هنجاری متمایز شد و موضوع بر مبنای دادههای ثانویه بررسی شد. نتیجة این بررسی مقدماتی نشان داد که اختلاف نسلی قابل توجهی از حیث ارزشهای مذهبی بین دو نسل وجود ندارد، ولی اختلاف نسلی از حیث هنجارهای مذهبی قابل توجه است. لذا پیشنهاد میشود که از شدت هنجارها، اعمال و رفتارهای دینی بر روی جوانان صرفنظر کرد و بیشتر در پی تقویت ارزشهای اساسی اسلامی بود.پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطاتفصلنامه مطالعات فرهنگ - ارتباطات2008-87609220070801The role of religious taxes in social welfareنقش وجوهات شرعی درتأمین اجتماعی1992333495FAمیثم موساییدانشیار گروه برنامهریزی اجتماعی دانشگاه تهرانیوسف کرمیکارشناس ارشد برنامهریزی اجتماعیJournal Article20080805There are different natural and unnatural social factors that hinder obtaining enough income to cover even the least needs of a family. Gathering together, the factors are the main generator of poverty. Today, resource limitations and increasing expectations makes it difficult to do proper actions. In Islam, the logic of religious taxes, specially the obligatory ones, which are legislated by religious law and are religious main obligations after prayer, is subject to the repair the gap between poor and wealthy class.
Unfortunately, our society not only is failed in the repair, but also the gap is increasingly got deeper and bigger. The only way to combat the crises is to utilize the existing local opportunities of different aspects of society (precise distribution of income).
Religious taxes are one of the helpful resources that can provide significant financial supply to repair the gap between social classes and to remove poverty.
In the article, which is the report of a field study in the city of Shal, Qazvin, the amount of religious taxes (especially <em>one fifth</em>) will be studies. The research result shows that this resource is able to remove poverty, and can remove the poverty line up to 60%.عوامل گوناگونی اعم از طبیعی یا غیرطبیعی در جامعه وجود دارد که مانع از تأمین درآمد لازم برای پوشش حتی کمترین هزینههای برخی از خانوادهها میشود؛ نبود تعادل در آنها اصلیترین محمل برای زایش فقر خواهد بود. در دنیای امروز، محدودیت منابع و گسترش انتظارات روزافزون، چشمانداز فعالیتهای صورت گرفته در این عرصه را با موانع متعدد مواجه میسازد. فلسفة وجودی وجوهات شرعی، خصوصاً نوع واجب آن، که از جانب شارع مقدس تشریع و از ضروریات دین و واجبات اولیه بعد از نماز محسوب میشود، در نظام اسلامی عمدتاً معطوف به ترمیم این شکاف بوده است.
اما متأسفانه جامعة ما نهتنها در ترمیم شکاف موجود بین فقر و غنا توفیق نداشته است، بلکه روزبهروز عمق و پهنای بیشتری را در آن شاهدیم. تنها راه مقابله با این بحران (توزیع صحیح درآمدها) بهرهگیری از فرصتهای بومی موجود در حوزههای مختلف جامعه است.
از جمله حوزههایی که میتوان از آن بهره گرفت وجوهات شرعی است، که منبع مالی بسیار قابلتوجهی را تأمین میکند که میتوان از آنها در ترمیم شکاف طبقاتی و رفع فقر بهره جست.
در این مقاله، که حاصل یک بررسی میدانی در شهر شال از استان قزوین است، میزان بالقوة وجوهات شرعی با تأکید بر خمس با فروضی بررسی شده و نشان داده است که این منبع برای تأمین اجتماعی به معنای رفع فقر نهتنها کفایت میکند، بلکه با بهکارگیری آن در جهت رفع فقر، خط فقر را نیز تا قریب 60درصد بهبود خواهد بخشید.