ORIGINAL_ARTICLE
مهمترین ویژگیهای افسانههای پهلوانی ایرانی
افسانه قصّهای است حاوی سرگذشت یا رویدادی خیالی از زندگی انسانها، حیوانات، پرندگان یا موجودات وهمی چون دیو، پری، غول و اژدها که با رمز و رازها و گاه مقاصدی اخلاقی و آموزشی توأم است و نگارش آن بیشتر به قصد سرگرمی و تفریح خوانندگان انجام میگیرد. وجه ممیز افسانهها، تخیل قوی و اغراقآمیز بودن آنهاست. افسانهها انواعی دارند: تمثیلی، پریان، عاشقانه و پهلوانی. در این مقاله، ضمن تعریف و آشنایی با انواع افسانههای پهلوانی با ویژگیهای اینگونه ادبی آشنا میشویم. این ویژگیها عبارتاند از: خرق عادت، پیرنگ ضعیف، مطلقگرایی، کلیگرایی، ایستایی زمان و مکان فرضی، همسانی بیان شخصیتها، شگفتآوری، استقلالیافتگی حوادث، کهنگی. در بخش پایانی مقاله به مهمترین بنمایهها اشاره میشود که اغلب، داستانها دارای این بنمایهها هستند. روش ما مطالعه در 23 اثر است که برای مثال از این آثار ادب مکتوب استفاده کردهایم. هدف مقاله نشان دادن ویژگیهای دقیق افسانههای پهلوانی است تا بتوان آنها را با انواع دیگر مقایسه کرد.
https://www.jccs.ir/article_11836_b9cd90398381878e461d6cdcd2d05bf4.pdf
2015-12-01
7
39
افسانههای پهلوانی
بنمایه
ادب عامه
حسن
ذوالفقاری
zolfagari_hasan@yahoo.com
1
دانشیار، دانشگاه تربیت مدرس
AUTHOR
بهادر
باقری
bahadorbagheri@gmail.com
2
دانشیار دانشگاه خوارزمی تهران
AUTHOR
منابع و مآخذ
1
ارجانی، فرامرز بن خداداد(1363). سمکعیّار. تصحیح پرویز ناتل خانلری، 5 جلد، تهران: آگاه.
2
اسکندرنامة کبیر(1317). چاپ سنگی تهران.
3
افشار، ایرج(1343). اسکندرنامه (روایت فارسى کالیستنس دروغین). تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
4
افشاری، مهران(1385). تازه به تازه نو به نو. تهران: چشمه.
5
انجوی شیرازی، ابوالقاءسم(1352). تمثیل و مثل. جلد 1، تهران: امیرکبیر.
6
باقری، بهادر(1377).«دودمان کشوادگان در دامان تاریخ و حماسی». مجله شعر، شماره 25، ص 23.
7
بالایی، کریستف(1377). پیدایش رمان فارسی. مترجمان مهوش قدیمی، نسرین خطاط، انجمن ایرانشناسی فرانسه: معین.
8
بختیارنامه(1367). به تصحیح محمد روشن: گستره
9
براهنی، رضا(1368). قصهنویسی. تهران: البرز.
10
بیغمی، مولانا محمد(1339). داربنامه؛ به تصحیح ذبیحالله صفا. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
11
بینام(1347). حمزهنامه، به تصحیح جعفر شعار. تهران: کتاب فرزان.
12
بینام(1347). قصّۀ امیر حمزه/ حمزهنامه، تصحیح جعفر شعار، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
13
بیغمى، محمدبن احمد(1381). دارابنامه بیغمى. چاپ ذبیحاللّه صفا، تهران.
14
پارسا نسب، محمد(1388). «بن مایه: تعاریف، گونهها، کارکردها و ...»؛ فصلنامه نقد ادبی؛ سال2؛ ش5؛ 1388؛ ص7-41.
15
پراپ، ولادیمر(1368). ریختشناسی قصههای پریان. ترجمه فریدون بدرهای، تهران: توس.
16
پورنامداریان، تقی(1367). رمز و داستانهای رمزی در ادب فارسی. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
17
حسین کُرد شبستری(1385). به تصحیح ایرج افشار و مهران افشاری، تهران: نشر چشمه.
18
خالق داد عباسی، مصطفی(1375). دریای اسمار. ترجمه کتهاسریت ساگر، به تصحیح دکتر تاراچند و سیدامیرحسن عابدی، دهلینو، مرکز تحقیقات فارسی رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران.
19
خانلری، پرویز(1385). شهرسمک. تهران: آگاه.
20
خسرو دیوزاد، (1398). به خواهش آقا محمدعبدالله و آقاعبدالکریم خوانساری، تهران: کارخانۀ استاد محمدتقی
21
خواجوی کرمانی، سامنامه(1319). تصحیح اردشیر بنشاهی (خاضع)؛ بمبئی.
22
داد، سیما(1375). فرهنگ اصطلاحات ادبی، چاپ دوم، تهران: انتشارات مروارید.
23
دادور، المیرا(پاییز 1383). «عناصر ساختاری قصه و افسانه»، تصحیح پژوهش زبانهای خارجی، ش 18، ص 27-38.
24
دایرهالمعارف بزرگ اسلامی، زیر نظر موسوی بجنوردی(1370). تهران: دایرهالمعارف بزرگ اسلامی.
25
رستگار فسایی، منصور(1383). پیکر گردانی در اساطیر، ج1؛ تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
26
شیرویه نامدار(1384). تهران: ققنوس.
27
صفا ذبیحاللّه (1345). راحه الارواح فی سرور المفراح (بختیارنامه)، تحریر شمسالدین محمد دقایقی مروزی، تهران: دانشگاه تهران.
28
صفا، ذبیحالله(1378). تاریخ ادبیات در ایران، چاپ هفتم، تهران: فردوس.
29
طرسوسی، ابوطاهر(1374). داراب نامه 2 جلد. به تصحیح ذبیحالله صفا، چاپ سوم، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
30
طسوجی تبریزی، عبداللطیف(1379). هزار و یکشب. تهران: جامی.
31
ظهیری سمرقندی، محمدبن علی(1362). سندبادنامه. تصحیح احمد آتش، تهران: بینا.
32
عطار نیشابوری، فریدالدین(1360). تذکرهالاولیاء. به تصحیح محمد استعلامی،تهران: زوار.
33
غزالی، محمد(1939). احیاءالعلومالدین. 4 جلد، مصر: بینا.
34
فراهی، میرزا برخوردار(1373). داستانهای محبوبالقلوب. به تصحیح علیرضا ذکاوتی قراگوزلو، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
35
فردوسی، ابوالقاسم(1374). شاهنامه. به کوشش سعید حمیدیان (از روی چاپ مسکو)، تهران: نشر داد.
36
کریستنس، آرتور(1335) قصّههای ایرانی. ترجمه کیکاووس جهانداری، سخن، س 7 ش 1 و 2.
37
محجوب، محمدجعفر(1381). ادبیات عامیانه ایران. به کوشش حسن ذوالفقاری، تهران: چشمه.
38
مزداپور، کتایون( بهار و تابستان 1377). «روایتهای داستانی از اسطورههای کهن»، فرهنگ، شماره 25 و 26، ص 103- 126.
39
مقدادی، بهرام(1378). فرهنگ اصطلاحات نقد ادبی از افلاطون تا عصر حاضر، تهران: فکر روز.
40
میرزا نیکنام،حسن و محمدرضا صرفی(1381).«پیشگویی در شاهنامه فردوسی»، فصلنامه مطالعات ایرانی، سال اول، شماره 2، ص 173.
41
میرصادقی، جمال(1376). ادبیات داستانی، چاپ سوم، تهران: سخن.
42
میرصادقی، جمال(1376). عناصر داستان، تهران: سخن.
43
ناشناس(1357). آوردهاند که... ابوالفضل قاضی. تهران: انتشارات دانشگاه ملی ایران.
44
ناشناس(1383). اسکندر و عیّاران. تلخیص کلیات هفتجلدی اسکندرنامه نقالی، گزینش و پیرایش علیرضا ذکاوتی قراگوزلو، تهران: نشرنی.
45
نقیبالممالک، محمّدعلی(1378). امیرارسلان. با مقدمه محمدجعفر محجوب، تهران: موسسه فرهنگی فردا.
46
نقیبالممالک، محمّدعلی(1384). ملکجمشید. تهران: ققنوس.
47
الو ساتن، ل، پ(1376). قصّههای مشدی گلینخانم، ویرایش اولریش مارزلف، تهران: مرکز.
48
یاحقی، محمدجعفر(1369). فرهنگ اساطیر و اشارات داستانی، تهران: سروش و مطالعات علمی فرهنگی.
49
Tomashevsky, Boris(1965). “Thematics”, in Russian Formalist criticism. Trans: Lemon Lee T. and Reis. USA: University of Nebraska press.
50
ORIGINAL_ARTICLE
اسطوره جن و پری در ادبیات شفاهی منظوم خراسان
پژوهش در فرهنگ عامه یا تحقیق در فولکلور، حرکت برای شناخت باورها، اعتقادات، آئینها و اسطورههای گذشتگان است و میتواند در خودشناسی، خودباوری و درنهایت هویتیابی نسل امروز مؤثر باشد.
بخش عمدهای از فرهنگ جامعه در ادبیات شفاهی متبلور است و ازاینرو، اینگونه ادبیات با نوع معیشت، سطح آرزوها، اقتصاد و اعتقاد مردم همخوانی شگرفی دارد. ادبیات شفاهی پدیدآورندگانی گمنام، ولی ناقلانی آشنا دارد و از نظر محتوایی در برگیرنده آرزوها و انتظارات بر باد رفته یا دور از دسترس، اسطورهها، اعتقادات و باورهای فردی و جمعی مردم گذشته است که برخی از این اسطورهها، باورها و اعتقادات به مخلوقات ماورایی از قبیل جن و پری مربوط میشود.
وقتی بشر دیروز نتوانست برای دیدهها و شنیدههایش از پدیدههای پیرامونش، پاسخی منطقی و متناسب با دانایی و تجربه و انتظاراتش پیدا کند، به تحیر فرو رفت، به خیالپردازی و افسانهسازی روی آورد و با خلق مخلوقاتی ماورایی و اسطورهای و نسبتدادن بسیاری از امور به آنها، به پرسشهای واقعی خود پاسخی خیالی داد و از نظر روانی خود را قانع کرد.
ادبیات شفاهی مردم خراسان که تجلّیگاه این امور است، گاهی به نثر و در قالب قصه و افسانه، نقل روایت، چیستان، ضربالمثل و گاهی به نظم و موزون بوده و در قالب مثنوی، قطعه، غزل، دوبیتی، رباعی، مفردات و ... بیان شده است. نگارنده تلاش دارد در این جستار کوتاه به بررسی جن و پری در ادبیات شفاهی منظوم (لالایی، دوبیتی، رباعی و...) خراسان بپردازد. به بیان دیگر در این مقالة پژوهشی در پی آن هستیم که دریابیم اسطوره جن و پری درکدام بخش از ادبیات شفاهی منظوم خراسان بیشتر بروز و ظهور دارند و بروز و ظهور این مخلوقات در قالبهای متعدد چگونه است؟ تحقیق و بررسی، مطالعه و پژوهش در فرهنگ عامه و ادبیات شفاهی، حرکتی است بهمنظور شناخت نیاکان و بهرهگیری از ذهن و زبان آنها برای زندگی بهتر.
برای گردآوری دادههای این مقاله 2007 دوبیتی، 675 رباعی، 954 لالایی، 186 چیستان و حدود 30000 ضربالمثل منظوم بررسی شدکه درنهایت باید گفت: این مخلوقات که برای پاسخ به نیاز انسانها خلق شدهاند، در سایر فرهنگها مشابههایی دارند و برخی از آنها با اعتقادات مردم گره خورده و بعضی مواقع آفرینشی مردانهخواه دارند.
https://www.jccs.ir/article_11837_6e8885520f1f995b8cb5c714a89c31c7.pdf
2015-12-01
41
65
اسطوره
جن
پری
مخلوقات ماورایی
ادبیات شفاهی منظوم (لالایی
دوبیتی
رباعی و...)
محمودرضا
اکرامیفر
1
دکترای فرهنگ عامه
AUTHOR
الف. منابع مکتوب
1
اکرامیفر، محمود(1382). از ما بهتران. مشهد: نشر ایوار.
2
آذر یزدی، مهدی(1350). قصهها و مثلها. تهران: بیجا.
3
بقایی، ناصر(1370). امثال فارسی رایج در گویش کرمان. کرمان: انتشارات مرکز کرمان شناسی.
4
پورافکاری، نصرالله(1354). جامعهشناسی عوام. اصفهان: نشر ربانی.
5
خطیبرهبر، خلیل(1370). دیوان رودکی. تهران: انتشارات صفی علیشاه.
6
ذبیحی، مرتضی(1377). همزاد در ادبیات فارسی. قم: انتشارات ذرهبین.
7
رحمانی، روشن(1380). تاریخ گرد آوری نشر و پژوهش افسانههای مردم فارسی زبان. شیراز: انتشارات نوید شیراز.
8
روانیپور، منیرو(1369). باورها و افسانههای جنوب. تهران: نشر نجوا.
9
روحالامینی، محمود (1374). زمینه فرهنگ شناسی. تهران: انتشارات جهاد دانشگاهی.
10
سرکاراتی، بهمن (1350). «پری: تحقیقی درحاشیه اسطورهشناسی تطبیقی». دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تبریز، شماره 97-100، ص 1-32.
11
علوی، سید عبدالرضا(1357). فرهنگ مثنوی، تهران: انتشارات ما.
12
لیونی پیکارد، بارابارا(بیتا). حماسهها و افسانههای مردم ایران، ترجمه: رویا سعیدی (1381). تهران: انتشارات کیمیا.
13
محقق، مهدی(1361). شرح سی قصیده ناصر خسرو، تهران: انتشارات طوس.
14
معینالدینی، مریم(1381). تحلیل مضامین اجتماعی ضربالمثلهای رایج در کرمان، کرمان: انتشارات مرکز کرمانشناسی.
15
معین، محمد (1364). فرهنگ فارسی، تهران: انتشارات امیرکبیر.
16
مید، مارگارت(بیتا). آدمیان و سرزمینها، ترجمه: علی اصغر بهرامی (1382). تهران: نشر نی.
17
ناصح، محمدمهدی(1373). شعر نگار: دو بیتیهای عامیانه بیرجندی، مشهد: انتشارات محقق.
18
ناصح، محمدمهدی(1379). شعر غم: رباعیهای عامیانه بیرجندی، مشهد: انتشارات آستان قدس رضوی.
19
نوریزاد، محمدحسین(1380). چهار افسانه شاملو، تهران: انتشارات دنیای نو.
20
یاحقی، محمدجعفر(1369). فرهنگ اساطیر و اشارات داستانی در ادبیات فارسی، تهران: انتشارات سروش.
21
ب. منابع شفاهی
22
بابازاده، نورجهان: 57 ساله، بیسواد، خانهدار، متاهل، خواف.
23
براتی، علیاکبر: 75 ساله، سواد قرآنی، کشاورز، متأهل، نیشابور.
24
تبریزی، احمد: 47 ساله، ششم ابتدایی، راننده، متأهل، مشهد.
25
چوپانی، زهرا: 76 ساله، بیسواد، خانهدار، متأهل، اسفراین.
26
زارعی، مریم: 45 ساله، سوم راهنمایی، خانهدار، متأهل، نیشابور.
27
سلطانی، مریم: 50 ساله، بیسواد، خانهدار، متأهل، اسفراین.
28
ششتمدی، علیاصغر: 42ساله، سوم دبیرستان، مغازهدار، متأهل، سبزوار.
29
طبسی، مریم: 62ساله، بیسواد، خانهدار، متأهل، طبس.
30
ORIGINAL_ARTICLE
زنانگی و مردانگی در جامعه افغانستان: تحلیل گفتمان فیلم سنگ صبور
آیا فیلم«سنگ صبور» بیانکننده ماهیت واقعی زندگی زناشویی جامعه افغانستان است؟
برای جواب به این سؤال و اینکه آیا شخصیتها و کارکردهای زن و مرد در این فیلم، نشاندهنده فرهنگ مردان و زنان افغانی هست یا خیر؛ مفاهیم تشکیل دهندة مردانگی و زنانگی دیالوگهای یکی از معروفترین فیلمهای افغانی به نام «سنگ صبور» با استفاده از روش تحلیل گفتمان انتقادی لاکلاو و موف و با نظریه روانکاوانه «کارن هورنای» و نظریه انتقادی شرقشناسی تحلیل شدهاند. فیلم سنگ صبور، زندگی زناشویی یک مرد جنگی مجروح و همسرش را در زمان جنگهای داخلی در شهرکابل بازنمایی میکند. تحلیل انجام گرفته بیانگر این است که مفاهیم زنانگی و مردانگی بازنمایی شده در سنگ صبور نمایانگر ماهیت فرهنگ روابط زناشوهری افغانیها نیست. البته، شیوههای گفتمانی، بهخصوص گفتمان رد و بدل شده میان مرد مجروح جنگی و همسرش بیانگر بخشی از گفتمان حاکم در افغانستان است که نمیتوان آنرا تنها گفتمان حاکم دانست.
https://www.jccs.ir/article_11838_283f364946458ee628b1c9c2d5d446ac.pdf
2015-12-01
67
87
فیلم سنگ صبور
اقتدار
زنانگی
مردانگی
افغانستان
حسن
بشیر
drhbashir100@gmail.com
1
دانشیار دانشگاه امام صادق(ع)
AUTHOR
سیدباقر
حسینی
2
دانشجوی کارشناسی ارشد دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران
LEAD_AUTHOR
اباذری، یوسف و کریم، جلیلی(1385). «آیا شرقشناسی را پایان هست؟». فصلنامه مطالعات فرهنگی و ارتباطات، (شماره 6)، صص 155-173.
1
استوری، جان(1389). مطالعات فرهنگی دربارة فرهنگ عامه. ترجمه: حسین پاینده، تهران: آگه.
2
تری یاندیس، هری، س (1378)، فرهنگ و رفتار اجتماعی، ترجمه: نصرت فتی، تهران: انتشارات رسانش.
3
دایر، ریچارد(1390). «بدنهای آسمانی: ستارگان سینما و جامعه در شورای نویسندگان». ارغنون، شماره 23، از صص 251- 278.
4
رفیع پور، فرامرز(1387). آنومی، یا آشفتگی اجتماعی: پژوهشی در زمینه پتانسیل آنومی در شهر تهران ، چاپ ششم، تهران: ثالث.
5
زیمل، گئورگ(1392). دربارة فردیت و فرم های اجتماعی، ترجمه: شهناز مسمیپرست، تهران: انشارات ثالث.
6
سلطانی، اصغر(1386). «تحلیل گفتمانی فیلمهای سیاسی- اجتماعی: نگاهی به «پارتی» سامان مقدم». فصلنامه مطالعات فرهنگی و ارتباطات، سال سوم، (شماره 9)، صص 1- 16.
7
سلطانی، اصغر(1391). قدرت، گفتمان و زبان (سازوکارهای جریان قدرت در جمهوری اسلامی ایران). تهران: نشرنی.
8
قجری، حسینعلی و جواد، نظری(1392). کاربرد تحلیل گفتمان در تحقیقات اجتماعی، چاپ اول، تهران: جامعهشناسان.
9
گیویان، عبدالله(1390). مردمشناسی بصری، تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق(ع).
10
هورنای،کارن(1373). تضادهای درونی ما، چاپ هشتم، تهران: انتشارات بهجت.
11
publication.
12
Monsutti, Alessandro(2001), Afghanistan in Countries and their countries: Macmillan reference USA.
13
Said, E.(1978) Orientalism: USA, New York, Wintage Books.
14
وسایتها
15
وبسایت ادبی سیمرغ، برگرفته شده به تاریخ 30/2/1392 از:
16
http://www.simorg.co/news-view.php?ID=73
17
وبسایت رهانه، دسترسی به تاریخ 26/9/1392 از: http://haatef1.blogspot.com
18
وبسایت هاف پست، دسترسی به تاریخ 25/9/1392 از:
19
http://www.huffingtonpost.com/regina-weinreich/the-patience-stone-an-int_b_3785600.html
20
وبسایت ioncinema.com دسترسی به تاریخ 25/9/1392 از:
21
http://www.ioncinema.com/interviews/interview-atiq-rahimi-the-patience-stone
22
ORIGINAL_ARTICLE
بازنمایی دین در فیلمنامههای اولین جشنواره فیلم دینی رویش
مسئله اصلی مقاله حاضر میزان و نوع بازنمایی دین در فیلمنامههای سینمایی ارسالی به اولین جشنواره فیلم دینی رویش است. برای این منظور، با توجه به تعاریف مختلفی که از دین صورت گرفته بود، تعریف بروندینی لئوبا با قدری تغییر استفاده شد. بر اساس این تعریف، دین مجموعهای شامل چهار بعد نظری ـ اعتقادی، درون فردی، رفتاری و نهادی در نظر گرفته شده است. روش اجرای تحقیق اسنادی بوده و با تکنیک تحلیل محتوا انجام شده است. جامعه آماری تحقیق تمام فیلمنامههای ارسالی به جشنواره بوده که از این میان 158فیلمنامه به شیوه نمونهگیری تصادفی نظاممند انتخاب شدهاند. یافتههای تحقیق نشان میدهند بعد درون فردی دین کمترین تجلّی را در فیلمنامههای ارسالی به جشنواره داشته و ابعاد تجسمیافته از دین همچون تجلیات مادی و رفتاری دین بیشترین ظهور را داشته است. درنتیجه، به نظر میرسد آنچه با عنوان فیلمنامههای دینی ارسال شده است بهطور عمده شامل عناصر از پیش ساختهشده دینی ـ همچون هنجارها و ابنیه دینی ـ بوده است تا تجربه دینی یا ارزشهای اخلاقی.
https://www.jccs.ir/article_11839_978db2d0a7483df2e6f3b57c7f9ef866.pdf
2015-12-01
89
108
بازنمایی
دین
سینما
تحلیل محتوا
فیلمنامه
جشنواره سینمایی رویش
حامد
بخشی
h.bakhshi@acecr.ac.ir
1
عضو هیئت علمی و استادیار گروه علوم اجتماعی پژوهشکده گردشگری جهاد دانشگاهی
AUTHOR
فاطمهالسادات
ایازی
2
کارشناس ارشد پژوهش علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد
AUTHOR
اسمارت، نینیان(1383). تجربه دینی بشر. جلد اول، ترجمه: مرتضی گودرزی، تهران: انتشارات سمت، چاپ اول.
1
آقاسیزاده، محمد(1389). «بازنمایی مفاهیم و نمادهای مذهبی در سینمای ایران». فرهنگ پژوهش، دوره پاییز، ص 61-80.
2
آیتالهی، حبیبالله(1383). «هنر دینی از زبان صاحبنظران». دو ماهنامه بیناب، شماره هفتم، آبان ماه.
3
پترسون، مایلک و دیگران(1376). عقل و اعتقاد دینی. ترجمه: احمد نراقی و ابراهیم سلطانی، تهران: نشر طرح نو، چاپ اول
4
تامسون، کنت(1381). دین و ساختار اجتماعی (مقالاتی در جامعه شناسی دین). ترجمه: علی بهرامپور و حسن محدثی، تهران: نشر کویر.
5
ترنر، برایان(1381). «دین چیست؟»، در دین و ساختار اجتماعی. ترجمه: ع. بهرامپور و ح. محدثی، تهران: نشرکویر، چاپ اول.
6
جوادی آملی، عبدالله(1381). دینشناسی. قم: مرکز نشر اسراء، چاپ اول.
7
حسینی، مهدی(1383). «هنر دینی از زبان صاحبنظران». در دو ماهنامه بیناب، شماره هفتم، آبان ماه.
8
دفلور، ملوین و دنیس، اورت(1383). شناخت ارتباطات جمعی. ترجمه، سیروس مرادی، تهران: انتشارات دانشکده صدا و سیما
9
راودراد، اعظم و سلیمانی، مجید(1390). «بازنمایی گفتمان سنت اسلامی از تجربه دینی در سینمای ایران: تحلیل گفتمان فیلم زیر نور ماه». علوم اجتماعی، بهار. ص 1-16.
10
راودراد، اعظم(1386). «سینمای دینی ایران. مقایسه فیلمهای کویر و قدمگاه». نامه صادق، زمستان، ص 79-99.
11
رایف، دانیل و دیگران(1381). تحلیل پیامهای رسانهای. ترجمه: مهدخت بروجردی علوی، تهران: نشر سروش.
12
الستون، ویلیام پی(1376). دین در دین و چشماندازهای نو. ترجمه: غ. توکلی، قم: مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، چاپ اول.
13
شجاعیزند، علیرضا(1380). دین، جامعه و عرفی شدن(جستارهایی در جامعه شناسی دین). تهران: نشر مرکز.
14
صالحی، فوزیه (1383). بررسی ارزشهای اسلامی در مجموعه تلویزیـونی گـمگشـته. تهـران: مرکز مطالعات رسانهای و سنجش برنامهای.
15
کریپندورف، کلوس(1378). تحلیل محتوا. ترجمه: هوشنگ نایب، تهران: انتشارات روش .
16
همیلتون، ملکم(1381). جامعه شناسی دین. ترجمه: محسن ثلاثی، تهران: مؤسسه فرهنگی انتشاراتی تبیان، چاپ دوم.
17
هیک، جان(1376). فلسفه دین. ترجمه: بهزاد سالکی، تهران: انتشارات بینالمللیالهدی، چاپ اول.
18
الیاده، میرچا(1375). دینپژوهی. ترجمه: بهاءالدین خرمشاهی، جلد اول، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
19
Baugh, Lloyd. (1997). Imaging the Divine: Jesus and Christ-Figures in Film. Kansas City. Burns & Oates.
20
Davis, Stephen. (1991) Definitions of art, Ithaca, NY, and London: Cornell University Press. (Detailed review of philosophical treatments of the topic since the 1950s; contains a bibliography.)
21
Hayes, AF. (2005). An SPSS procedure for computing Krippendorff's alpha Available from http://www.comm.ohio-state.edu/ahayes/macros.htm.
22
Kinnard , Roy. (1992). Divine Images: A History of Jesus on the Screen. New York City: Citadel Press.
23
Martin, Joel. (1995). Screening the sacred: religion, myth, and ideology in popular American film: Westview Press.
24
Miles, Margaret Ruth. (1997). Seeing and believing: Religion and values in the movies: Beacon Press.
25
Neuendorf, Kimberly A. (2002). The content analysis guidebook: Sage.
26
Reinhartz, Adele. (1998). Jesus in Film: Hollywood Perspectives on the Jewishness of Jesus. Journal of Religion and Film, 2(2).
27
Sargent, James D, Tickle, Jennifer J, Beach, Michael L, Dalton, Madeline A, Ahrens, M Bridget, & Heatherton, Todd F. (2001). Brand appearances in contemporary cinema films and contribution to global marketing of cigarettes. The Lancet, 357(9249), 29-32.
28
Scott, Bernard Brandon. (1994). Hollywood dreams and biblical stories: Fortress Press.
29
Stone, Bryan. (2001). The sanctification of fear: Images of the religious in horror films. Journal of Religion and Film, 5(2), 42.
30
Tatum, W Barnes. (1997). Jesus at the movies: A guide to the first hundred years: Polebridge PressWestar Inst.
31
Telford, William R. (1997). Jesus Christ movie star: the depiction of Jesus in the cinema. Explorations in theology and film: Movies and meaning, 115-139.
32
ORIGINAL_ARTICLE
شناسایی مؤلفههای ترغیبکننده مخاطب برای رفتن به سینما در تهران و ارائه مدل بر اساس روش آمیخته
هدف این تحقیق شناسایی مؤلفههای ترغیب مخاطب بزرگسال برای رفتن به سینما و ارائه مدلی بر مبنای روش آمیخته اکتشافی است. روش تحقیق بر اساس الگوی کرسول در دو بخش کیفی و کمّی تنظیم شده است. در بخش کیفی از روش پدیدارشناسی و در بخش کمّی از روش توصیفی همبستگی بر مبنای روش تحلیل عاملی تأییدی استفاده شد. جامعه آماری در بخش کیفی مدیران ارشد سینمایی، کارگردانان، تهیهکنندگان، منتقدین، بازیگران، اساتید جامعهشناسی و روانشناسی اجتماعی و مخاطبان حرفهای سینما بودند که از بین آنها 22 نفر بر اساس نمونهگیری هدفمند انتخاب و در تحقیق مشارکت کردند. در بخش کمّی نیز با روش نمونهگیری سهمیهای 1031 نفر از شهروندان تهرانی از بین 43 سینما انتخاب که میان آنها پرسشنامه توزیع شد. ابزار پژوهش در بخش کیفی، مصاحبه عمیق و در بخش کمّی پرسشنامه حاصل از مقولههای کیفی بود که ابتدا با استفاده از روایی محتوایی و روایی عاملی، قابلیت اعتبار آن تأیید شد. برای بررسی قابلیت اعتماد پرسشنامه از روش آلفای کرونباخ استفاده شد که معادل 912/0 بود که نشان از پایایی مناسب ابزار دارد. تجزیه و تحلیل دادهها در بُعد کیفی ابعاد مختلفی را شناسایی کرد که از آن جمله میتوان به ابعاد فردی و روانشناختی، بُعد اقتصادی، محیطی و فرهنگی، بُعد سیاستگذاری و برنامهریزی، بُعد ویژگیهای فیلم خوب و سینمای مطلوب اشاره کرد. نتایج نشان داد که ضریب تأثیر ابعاد چهارگانه تفاوت ناچیزی با هم دارند. مدل استخراج شده نشان میدهد در کنار تولید فیلم خوب، توجه به نیازهای ارضانشده مخاطب میتواند در ترغبت مخاطب به سینما تأثیرگذار باشد.
https://www.jccs.ir/article_11840_9907c222997953efc0f9c546a783c641.pdf
2015-12-01
109
132
سینما
تحریک مخاطب
روش آمیخته
داود
ضامنی
davoodzameni@yahoo.com
1
دانشجوی دکتری مدیریت و برنامهریزی فرهنگی دانشگاه آزاد
AUTHOR
رضا
ابراهیمزاده دستجردی
2
عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اصفهان واحد خوراسگان
AUTHOR
آذر عادل و مؤمنی، منصور(1380). آمار و کارُبرد آن در مدیریت. جلد دوم (چاپ پنجم)، تهران: سمت.
1
آذر، عادل و مؤمنی، منصور(1383). آمار و کارُبرد آن در مدیریت. جلد اول (چاپ دهم)، تهران: سمت.
2
آزما، فریدون(1386). بررسی چگونگی افزایش رغبت تماشاگران به استفاده از سینما. تهران: پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
3
بیچرانلو، عبدالله و ساعی، محمدحسین(1389). «بررسی دیدگاههای فعالان و منتقدان سینمایی کشور دربارة بیست و هشتمین جشنواره فیلم فجر». نامه پژوهش فرهنگی. 9: 56-36.
4
راودراد، اعظم(1391). جامعهشناسی سینما و سینمای ایران. چاپ اول، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
5
رحیمی، عبدالرحیم(1392). عوامل مرثر بر تقاضای سینما. چاپ اول. تهران: مرکز تحقیقات استراتژیک.
6
ساعی، محمدحسین، باقری، لیلا و احسانی، مهدیه(1389). «بررسی اقبال مردم شهر تهران به سینما و جشنواره بیست و هشتم فیلم فجر»، نامه پژوهش فرهنگی. 9: 146-113.
7
سرمد، زهره، بازرگان، عباس و حجازی، الهه(1380). روشهای تحقیق در علوم رفتاری. تهران: آگاه.
8
شرفی، ابوالفضل(1388). «مصرف سینما در خراسان رضوی و عوامل مؤثر بر آن»، مطالعات اجتماعی ایران. 7: 63-38
9
صبریلقا، آذرخش(1378). بررسی عوامل مؤثر بر تقاضای اوقات فراغت (مورد کاربردی تقاضای سینما در تهران). پایاننامه کارشناسی ارشد رشته علوم اقتصادی. دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات.
10
کجباف، سینا(1389). برآورد تقاضای رفتن به سینما در ایران. پایاننامه کارشناسی ارشد رشته توسعه اقتصادی و برنامهریزی، دانشکده مدیریت و اقتصاد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات.
11
کرسول، جان و پلانوکلارک، ویکی(1390). روشهای پژوهش ترکیبی. ترجمه: علیرضا کیامنش و جاوید سرایی. چاپ اول. تهران: آییژ.
12
کلاین. پل (1380)راهنمای آسان تحلیل عاملی. ترجمه سیدجلال صدرالسادات و اصغر مینایی. تهران: انتشارات سمت.
13
گرایینژاد، غلامرضا، هادینژاد، منیژه و بختیاری آرزو(1389). «بررسی و تحلیل عوامل مؤثر بر تقاضای سینمای ایران»، پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات، فصلنامه علمی ـ پژوهشی. نامه پژوهش فرهنگی. سال یازدهم. 9: 179-148.
14
لیتل، دانیل(1386). تبیین در علوم اجتماعی (درآمدی به فلسفه علم الاجتماع). چاپ چهارم. ترجمه عبدالکریم سروش. تهران: صراط.
15
موسایی، میثم و شیانی، ملیحه(1386). «تخمین تقاضای خانوار برای رفتن به سینما در 24 استان ایران»، فصلنامه علمی پژوهشی رفاه اجتماعی. سال ششم. 25: 320-301.
16
Belfiore, E., & Bennett, O. (2008). The Social Impact of the Arts: An Intellectual History. Basingstoke: Palgrave Macmillan.
17
Bergadaà, M., & Nyeck, S. (1995). Quel Marketing Pour Les Activités Artistiques : Une Analyse Qualitative Comparée Des Motivations Des Consommateurs Et Producteurs De Théàtre. Recherche et Applications en Marketing, 10(4), 27-46.
18
Brown, A. and Novak, J. L. (2007) Assessing the Intrinsic Impacts of a Live Performance, WolfBrown, January, pp. 11-14, retrieved from
19
Brown, A.S., & Novak, J.L. (2007). Assessing the Intrinsic Impacts of a Live Performance. San Francisco: Wolf Brown.
20
Carù, A., & Cova, B. (2006). How to Facilitate Immersion in a Consumption Experience: Appropriation Operations and Service Elements. Journal of Consumer Behaviour, 5, 4-14.
21
Getz, D. (2007). Event Studies: Theory, Research and Policy for Planned Events. Oxford: Elsevier.
22
Hong Kong Policy Research Institute Ltd (2000) The Survey on Movie-going Habits in Hong Kong, 2000 http://www.tela.gov.hk/english/doc/forms/whatsnew/fullreport
23
http://wolfbrown.com/images/books/ImpactStudyFinalVersionFullReport.pdf.on September 16, 2012
24
Hume, M., Mort, G.S., & Winzar, H. (2007). Exploring Repurchase Intention in a Performing Arts Context: Who Comes? And Why Do They Come Back? International Journal of Nonprofit and Voluntary Sector Marketing, 12, 135-148.
25
Miller, Norman and Duane M. Robinson (1963), The Leisure Age, Belmont, CA: Wadsworth.
26
Pine, B.J., & Gilmore, J.H. (1999). The Experience Economy: Work Is Theatre and Every Business a Stage. Boston: Harvard Business School.
27
Pincus, J. D. (1992) ‘Interpreting perceiver reactions to emotional stimuli’, Advances in Consumer Research, 19, 245–250.
28
Rojek, C. (2000). Leisure and Culture. Basingstoke: Macmillan.
29
Sisto, A., & Zanola, R. (2005). Rational addiction to cinema? A dynamic panel analysis of Europan countries. POLIS departmentʼs Working Papers. Department of public policy and public, Choice, Via Cavour, 84, 15100 Alessandria. Italy.
30
Slater, A. (2007). ‘Escaping to the Gallery’: Understanding the Motivations of Visitors to Galleries. International Journal of Nonprofit and Voluntary Sector Marketing, 12, 149-162.
31
Stebbins, R.A. (2007). Serious Leisure: A Perspective for Our Time. New Brunswick, NJ: London: Transaction Publishers.
32
Thyne, M. (2001)."The Importance of Values Research for Nonprofit Organisations: The Motivation-Based Values of Museum Visitors". International Journal of Nonprofit and Voluntary Sector Marketing, 6(2), 116-130.
33
Tinsley, Howard E. A., Thomas C. Barrett, and Richard A. Kass (1977), “Leisure Activities and Need Satisfaction.” Journal of Leisure Research, 9(2), 110-120.
34
Wahmsley, B. (2011). "Why People go to the theatre: A qualititative stady of audience motivation". Jornal Customer Behavior, Vol. 10, No. 4, pp 335-351
35
White, T.R., & Hede, A.-M. (2008)."Using Narrative Inquiry to Explore the Impact of Art on Individuals". Journal of Arts Management, Law and Society, 38(1), 19-35.
36
Yamamura, E. (2009)." Rethinking Rational Addicive Behaviour and Demand for Cinema: a Study Using Japanese panel Data". Applied Economics Letters, 16(7), 693-697
37
ORIGINAL_ARTICLE
از تصویرآفرینی قرآنی تا تصویرسازی سینمایی؛ پژوهشی در امکان رسانه دینی
با ظهور عصر غلبة تصویر و بصر، سینما با قابلیت منحصر به فرد تبدیل واقعیت عینی بهتصویر متحرک روز به روز گسترش یافته و مخاطبان زیادی را بهسوی خود جذب کرد. در این میان، اقتضائات و محدودیتهای فناورانه تصویر سینمایی اندیشمندان رسانهای و سینماگران مسلمان را با مسئله چگونگی رسانش پیام دینی از طریق این قالب مواجه کرده است. قرآن بهمنزلة معجزه جاویدان پیامبر خاتم در تنزیل مکی و مدنی خویش، با تصویرآفرینیِ بدیعش، بسیاری از معانی مجرد و عقلی را بهصورت نمادهایی محسوس برای انسانها مجسم کرده است؛ بهگونهای که در بخش زیادی از آیات قرآنی، گویی نه در برابر واژهها بلکه مقابل تصاویری زنده و مجسم ایستادهایم که با مخاطب خویش سخن میگویند. تأمل در هر یک از تصاویر هنری قرآن و فهم منطق و سنت تصویرآفرینی یا همان تجلی زبانی حقیقت، بیشک برای سینماگر دینی ـ با غایت رسانش پیام دینی به مخاطبان ـ میتواند الهامبخش خلق آثاری بدیع باشد. نگارندگان در این مقاله، با مفروض گرفتن امکان انتقال پیام دینی از طریق سینما، میکوشند با مقایسه تصویرآفرینی قرآنی و تصویرسازی سینمایی، گامی برای آشکارگی ظرفیتهای ادبیات تصویری قرآن بهمنظور تحقق «سینمای دینمحور» بردارند.
https://www.jccs.ir/article_11841_36f194510be59720fc8f456837e6730a.pdf
2015-12-01
133
159
تصویر
تصویرآفرینی قرآنی
فلسفه سینما
زیباییشناسی
دین
حوریه
بزرگ
bozorgi.h14@gmail.com
1
دانشجوی ارشد تبلیغ و ارتباطات فرهنگی دانشگاه باقرالعلوم(ع)
AUTHOR
سیدمجید
امامی
2
دانشجوی دکترای فرهنگ و ارتباطات دانشگاه امام صادق(ع) و همکار آموزشی گروه علوم اجتماعی دانشگاه باقرالعلوم(ع)
AUTHOR
ارجمند، سید مهدی(1372). تصویر ذهنی و جهان سینماتوگراف، تهران: انتشارات بنیاد سینمایی فارابی، چاپ اول.
1
آوینی، سید مرتضی(1382). آیینه جادو، تهران: نشر ساقی، چاپ سوم، ج 1.
2
آوینی، سید مرتضی(1390). آیینه جادو، تهران: نشر واحه، چاپ اول، ج 3.
3
برنارد، رزماری (1388). «تصویر آیینهای: روایت لایه لایه در رسانهگریهای عکاسی و تلویزیونی شیکینن سن گوی ایسه»، جستارهایی در رسانه (2): دین و رسانه، سید حمیدرضا قادری و حسین عمید، قم: انتشارات دانشگاه ادیان و مذاهب، چاپ اول.
4
تامسبرتون باتومور(1375). مکتب فرانکفورت، ترجمه: حسینعلی نوذری، تهران: نشرنی.
5
دهخدا، علیاکبر (1377). لغتنامه دهخدا، ج5، تهران، مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران، چاپ دوم از دوره جدید.
6
دیندانکین(1388). «دانیل استوت»، برگزیده دانشنامه دین، ارتباطات و رسانه، دانیل استوت، قم: مرکز پژوهشهای اسلامی صدا و سیما.
7
الراغب، عبدالسلام احمد(1388). کارکرد تصویر هنری در قرآن، سیدحسین سیدی، تهران: انتشارات سخن.
8
الراغب، عبدالسلام احمد(1422/2001). وظیفه الصوره الفنیه فیالقرآن الکریم، حلب: فصلت للدراسات و الترجمه.
9
ژان فرانسوا لیوتار(1380). وضعیت پستمدرن: گزارشی دربارة دانش، ترجمه: حسینعلی نوذری، تهران: گامنو.
10
سیدقطب(بیتا). مشاهد القیامه فی القرآن، مصر: ملتزم الطبع و النشر المعارف.
11
سیدقطب(1389). تصویرسازی هنری درقرآن، مترجم: زاهدویسی، تهران:آراس.
12
سیدقطب(1412). فی ظلال القرآن، بیروت: دارالشروق.
13
شغیعیکدکنی، محمدرضا(1375). صور خیال در شعر فارسی، تهران، انتشارات آگاه، چاپ ششم.
14
فتوحی رودمعجنی، محمود(1386). بلاغت تصویر، تهران: انتشارات سخن، چاپ اول.
15
گسنر، رابرت (1368). تصویر متحرک: راهنمای سواد بصری، ترجمه: اختر شریعتزاده، تهران: سروش.
16
محمدقاسمی، حمید(1387). جلوههایی از هنر تصویرآفرینی در قرآن. تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
17
مددپور، محمد(1375). دیداربینی. تهران: حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی.
18
مددپور، محمد(1384). سینمای اشراقی: سینمای دینی و هنر اشراقی با نظری به عکاسی اشراقی. تهران: سوره مهر.
19
ونلون، یوسف (1388). تکنولوژی رسانهای؛ از منظری انتقادی. ترجمه: احد عقیلیان، تهران: همشهری.
20
یاسوف، احمد (1994). جمالیات المفرده القرآنیه. دمشق: دارالمکتبی.
21
خاتونقدمی، هاجر(فروردین 1389)، «کارکرد تصویر هنری در قرآن»، کتاب ماه دین، شماره 150.
22
سیدی، سیدحسین(تابستان 1387). «مؤلفههای تصویر هنری در قرآن»، فصلنامه اندیشه دینی دانشگاه شیراز، شماره 27.
23
عمید، حسین(مهر 1387). «علیه تصویر/کلام و تصویر؛ تزاحم ایمان و انکار»، اطلاعات حکمت و معرفت، شماره 7.
24
فایل صوتی مصاحبه با آقای مهدی مطیع،1391.
25
فایل صوتی مصاحبه با سیدحسین شرفالدین، 1391.
26
قاضیزاده، کاظم(1389). «سیدقطب و نظریة تصویر هنری در قرآن»، تحقیقات علوم قرآن و حدیث، شماره 2.
27
میرخندان، سیدحمید(تابستان 1390). «فقه نگاه به رسانههای جمعی تصویری»، دین و رسانه، شماره 3.
28
ناصری، حسین(تابستان 1376). «مبانی فقهی کاربری تصویردرسینما»، نقدسینما، شماره 11.
29
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی تطبیقی تولیدات سینمای دفاع مقدس حوزة هنری در دهه 60 با نظریههای سیدمرتضی آوینی (جستاری در مدیریت سینمای ایران)
امروز با گذشت نزدیک به چهل سال از انقلاباسلامی، اختلاف دو تهیهکننده اصلی سینمای ایران؛ یعنی حوزة هنری و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی؛ را باید «پاشنهآشیل سینمای ایران» دانست. حوزة هنری در وضعیت متضادی که داعیهدار سینمای فاخر و ارزشی است، تولیدات و مجوزهای صادره وزارت ارشاد را رد میکند. بهنظر بسیاری آثار تولیدی این ارگان با تعریف اثر فاخر همسانی ندارد. جداکردن صفت ابدی از ناهنجاری مذکور، قبل از آنکه قهر مسئول با سینما به قهر تماشاگر از سینما دامن بزند و جذابیتهای سینمای بیگانه، ابتکار عمل را بهطورکل از ما بگیرد؛ الزامی است.
در این مقاله با گزینش درونسازمانی ارکان مقاله (شامل آثار، کارگردانان و مبانینظری) از بطن حوزةهنری، به دنبال تبیین وضعیتی هستیم که در آن نتایج صریح و الزاماً موردقبول امروز قطب منتقد قرار گیرد. دفاع مقدس تنها بستر مقبولی است که میتواند در این تنگنا راهگشا باشد. آثار حاتمیکیا و ملاقلیپور بهمثابه اسطورههای فیلمساز دفاع مقدس، شهریار بحرانی بهمنظور طلایهدار سینمای فاخر، ردپایی بر شن و چشم شیشهای هم بهمنزلة آثار صاحبسبک در دهه شصت از تولیدات حوزه گزینش شدهاند. آوینی دراصل از زمان شروع به کارش در اداره تلویزیون و سپس با تأسیس مجله سوره در حوزة هنری شروع به تدوین جدی آرای خود کرد. اگر در بحث تطبیقی مقاله تردیدی وجود نداشته باشد، این مقاله باید نقطهپایانی بر شکستهای قبلی و آغاز نگاه جدید به تعریف اخلاق و ارزش در سینما شود.
نتایج مقاله نشان میدهد که آثار تولیدی حوزة هنری با آرای آوینی هماهنگی غیرقابل ملاحظهای دارد. مهاجر، ردپایی برشن و چشمشیشهای بهطور قابلملاحظهای با آرای آوینی تطبیق دارد و در مقابل سه اثر هراس، گذرگاه و بلمی بهسوی ساحل؛ دیدگاههای شهید آوینی ناهماهنگ هستند. بنابراین، بررسی تطبیقی حاضر نشان میدهد که تضاد درونسازمانی مذکور اثبات شده است.
https://www.jccs.ir/article_11842_caa3fb7e95c88bf35dbf5a1f31fe3fbd.pdf
2015-12-01
161
184
سینمای جنگ
حوزة هنری
آوینی
نظریهپردازی سینما
دهه 60 شمسی
سیدمیثم
مطهری
1
دانشجوی دکترا رشته مطالعات تئاتر. دانشکده هنرهای نمایشی و موسیقی. پردیس هنرهای زیبا. دانشگاه تهران .
LEAD_AUTHOR
مسعود
دلخواه
masouddelkhah@yahoo.com
2
استادیار گروه کارگردانی. دانشگاه تربیت مدرس
AUTHOR
اسماعیل
بنیاردلان
3
استادیار گروه سینما تئاتر، دانشگاه هنر
AUTHOR
مجید
سرسنگی
4
دانشیار گروه نمایش، دانشکده هنرهای نمایشی و موسیقی، پردیس هنرهای زیبا. دانشگاه تهران
AUTHOR
آوینی، سیدمرتضی(1376). گنجینه آسمانی. تهران: کانون فرهنگی هنری ایثارگران و موسسه فرهنگی روایت فتح.
1
آوینی، سیدمرتضی(1377). الف. آینه جادو (جلد 1: مقالات سینمایی). تهران: نشر ساقی.
2
آوینی، سیدمرتضی(1377). ب. آینه جادو (جلد 2: نقدهای سینمایی). تهران: نشر ساقی.
3
آوینی، سیدمرتضی(1378). آینه جادو (جلد 3: گفتوگوها، سخنرانیها و مقالات سینمایی). تهران: ساقی.
4
آوینی، سیدمرتضی(1380). با من سخن بگو دوکوهه (گفتار متن برنامه روایت فتح).تهران: روایت فتح.
5
آوینی، سیدمرتضی(1384). سفر به سرزمین نور. تهران: روایت فتح.
6
آوینی، سیدمرتضی(1384). شهری در آسمان. تهران: روایت فتح.
7
بحرانی، شهریار (1365). فیلم سینمایی «گذرگاه». سازمان سینمایی سوره . 90 دقیقه، رنگی.
8
بحرانی، شهریار (1366).فیلم سینمایی «هراس». سازمان سینمایی سوره . 84 دقیقه، رنگی.
9
بینام(1382). معبری از نور. تهران: موسسه فرهنگی و هنری شهید آوینی.
10
تاجدینی، علی(1374). استعارات تأویلی. تهران: نشر میثاق.
11
جعفریان، حبیبه(1380). شهید آوینی. تهران: کتاب صبح.
12
حاتمیکیا، ابراهیم(1368). فیلم سینمایی «مهاجر». سازمان سینمایی سوره. 90 دقیقه، رنگی.
13
حسینی، زهرا(1384). اندیشههای شهید مرتضی آوینی. گرگان: انتشارات استرآباد.
14
خسروشاهی، جهانگیر(1384). بر ستیغ جبال فتح (یادداشتهایی دربارة فیلمهای مستند سیدمرتضی آوینی). تهران: روایت فتح.
15
سعادت حسینیان، عدیله(1391). «ب. نقد و بررسی فیلم سینمایی چشمشیشهای». شبکه هنر، شماره 8 ص58-59.
16
سعادتحسینیان، عدیله(1391). «الف. دین و آیین مردم ایلیاتی؛ نگاهی به فیلم رد پایی برشن». شبکه هنر، شماره 9 ص72.
17
عاطفینژاد، فاطمه(1391). «الف. تماشای مهاجر به همراه آوینی». شبکه هنر، شماره 6 صص62-63.
18
عاطفینژاد، فاطمه(1391). «ب. واکاوی آوینی از مسئله اخلاق در سینما». شبکه هنر، شماره 8 صص60-63.
19
قاسمیجامی، حسین(1369). فیلم سینمایی «چشمشیشهای». سازمان سینمایی سوره. 87 دقیقه، رنگی.
20
قدمی، اعظم(1391). «الف. رویکردی جامعه شناختی به سینمای دفاع مقدس». شبکه هنر، شماره 10 صص86-88.
21
قدمی، اعظم(1391). «ب. نقد و بررسی فیلم سینمایی هراس ساخته شهریار بحرانی». شبکه هنر، شماره 10 صص92-9
22
گروه مطالعات فرهنگیوهنری شهیدآوینی(1373). مبانی نظری هنر از دیدگاه شهید آوینی. قم: موسسه انتشارات نبوی.
23
مددپور، محمد(1377). سینمای اشراقی حقیقت در نظر شهید آوینی. تهران: بنیاد سینمایی فارابی.
24
مزرعتی، محمود(1390). زیباتر از زندگی. تهران: مرکز گسترش سینمای تجربی.
25
مطهری، سیدمیثم (1391). «الف. تطور اصول و مفاهیم در نظریه سینمای دفاع مقدس». شبکه هنر، شماره 7 صص58-59.
26
مطهری، سیدمیثم(1391). «ب. سینمای دینی، سینمای متعالی». شبکه هنر، شماره 9 صص70-71.
27
مطهری، سیدمیثم(1391). «ج. گذرگاه نامهای آشنا؛ نقد و بررسی گذرگاه ساخته شهریار بحرانی». شبکه هنر، شماره 7 صص61.
28
مطهری، سیدمیثم(1391). «د. نگاه آسیبشناسانه به سینمای جنگ». شبکه هنر، شماره 5 صص66-67.
29
ملاقلیپور، رسول(1364). فیلم سینمایی «بلمی به سوی ساحل. سازمان توسعه سینمایی سوره. 92 دقیقه، رنگی.
30
نوبخت، الهه(1389). راهنمای تولیدات سینمایی سازمان توسعه سینمایی سوره. تهران: حوزة هنری سازمان تبلیغات اسلامی.
31
هنرمند، محمدرضا(1366). فیلم سینمایی «ردپایی بر شن». سازمان سینمایی سوره. 83 دقیقه، رنگ
32
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی نظمآهنگ هجده سوره از قرآن کریم
زبان در حالت عام آن و قرآن کریم بهمثابه یک زبان خاص، دارای ماهیتی سمعی و شنیداری است. پیدایی و شکلگیری و نیز فراگیری زبان بهطور طبیعی، در تاریخ بشری و اتصال نسلها، شیوهای شنیداری داشته و دارد. هر زبان نیز آوا و آهنگ خاص خود را دارد که در بسیاری از موارد، تناسب لفظ و معنا در آنها قابل تعقیب و بررسی است.
در زبان قرآن نیز چنین حالتی وجود دارد و این زبان به دلیل توحیدی و الهیبودن، تابع نظم در زمینههای مختلف و از جمله تناسب و ائتلاف لفظ و معنا یا همان نظمآهنگ است. ازهمینرو، بررسی این جنبه از زبان دارای اهمیت و فواید قابل توجهی است. مقاله حاضر، این نظم و هماهنگی را در هجده سوره از قرآن کریم بررسی کرده است. موضوع ائتلاف لفظ، ریشه در ساخت انواع زبانها و فطرت بشری دارد. مقاله به نمونههایی از نظم و نثر فارسی را از همین زاویه توجه کرده و کوشیده است نمونههایی تطبیقی را از الفاظ و عبارات برخی زبانهای جهان ارائه دهد.
https://www.jccs.ir/article_11843_11ff1f8c9257295d185b79e2cfabf80c.pdf
2015-12-01
185
215
زبان
زبان قرآن
نظمآهنگ
ائتلاف لفظ و معنا
آوامعناییِ قرآن
ابوالفضل
خوشمنش
khoshmanesh@ut.ac.ir
1
استادیار دانشگاه تهران
AUTHOR
ابن ماجه، ابوعبداللّه محمّدبن یزید القزوینی(1395). السنن. بیروت: داراحیاء التراث العربی.
1
ابنجزری، محمدبن محمد(بیتا). النشر فی القرائات العشر. بیروت: دارالکتب العلمیه.
2
الحاج صالح، عبدالرحمان. المدرسه الخلیلیه الحدیثه و الدراسات اللسانیه الحالیه فیالعالمالعربی. الجزایر: دانشگاه الجزایر.
3
الخفاجی، تومان غازی(2012). البنی اسلوبیه فی سورة الشعراء. دمشق: تموز للطباعه و النشر.
4
الخملیشی،حوریه(1431). الدار العربیة للعلوم ناشرون،ترجمة النص العربی القدیم و تأویله عند ریجیس بلاشر. بیروت: دارالامان، رباط.
5
خیام، عمربنابراهیم(1384). رباعیات (رباعیات کامل خیام نیشابوری، چهارزبانه: فارسی، انگلیسی، آلمانی، فرانسه). تهران: بهزاد.
6
رافعی، مصطفی صادق(1361). اعجاز قرآن و بلاغت محمد، ترجمه: عبدالحسین ابن الدین، تهران: بنیاد قرآن.
7
طالقانى، سیدمحمود(1362). پرتوى از قرآن. تهران: شرکت سهامى انتشار.
8
طباطبایی، سیدمحمد حسین(1417). المیزان فی تفسیر القرآن. قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه.
9
طبرسی، فضلبن حسن(1416). مجمع البیان فی تفسیر القرآن. بیروت: دارالمعرفه.
10
فورر، ویلی و آنسلم لائوبر(1356). آکوستیک در معماری. ترجمه: غلامعلی لیاقتی، دانشگاه ملی ایران.
11
قطب، سید (1415). التصویر الفنی فی القرآن. دارالشروق، بیروت: بىنا.
12
قطب، سید(بیتا). فی ضلال القرآن. بیروت: بینا.
13
کلینى، محمدبن یعقوب بن اسحاق (1407). الکافی. به تحقیق علىاکبر غفارى و محمد آخوندى، تهران: دارالکتبالإسلامیه.
14
محمود، مصطفی (بیتا). القرآن. محاولة لفهم عصری، دارالمعارف قاهره.
15
معرفت، محمدهادی(1386). التمهید فی علوم القرآن. قم: موسسه فرهنگی انتشاراتی التمهید.
16
نوفل، عبدالرزاق(1349). قرآن بر فراز اعصار، ترجمه ابوالفضل بهرامپور و محمود شکیب، مقدمه یحیی نوری، تهران: چاپخانه حیدری.
17
Dell, François, Daiel Hirst et Jean-Roger Vergnaud(1984). Forme sonore du langage-Structure des représentations en phonologie, Hermann, Paris.
18
Galichet, Georges(1967). Phisiologie de la langue française, Presse universitaire de France, Paris.
19
Kristeva, Julia(1974). La révolution du langage poétique, Seuil, Paris.
20
Nattiez, Jean-Jacques(2010). La musique, les images et les mots – Du bon et du moins bon usage des métaphores dans l’esthétique comparée, Fides, Québec.
21
P. Bouton(1971). Discours physique du langage.Rivière, Philipe; Danchin, Laurent, Linguistique et culture nouvelle, Éditions universitaire, Paris.
22
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی ظرفیتهای زبان و ادبیات فارسی در ترویج ارزشهای انقلاب اسلامی در تاجیکستان و افغانستان
انقلاب اسلامی ایران به منزلة تحولی بنیادین در ارزشها و اندیشه یک ملت، بیتردید برآمده از سنت دیرینه فرهنگی ما است، زیرا هرگونه دگرگونی در ذهنیت یک جامعه اساساً در جریان پیوسته تاریخی رخ خواهد داد؛ بنابراین باید آنرا در تأثیر و تأثری دوسویه دریافت. تغییر در محتوا و مضمون و صورت و قلمروها در انواع گوناگون هنر، اعم از شعر و ادبیات در نتیجة انقلاب، واقعیتی روشن است. بررسی نقش زبان فارسی که زبان و مأوای انقلاب بوده است، در تحقق انقلاب اسلامی و نیز در ترویج ارزشهای انقلاب در جهان بسیار اهمیت دارد. پرداختن به این امر در کشورهای حوزه ایران فرهنگی، بهدلیل اشتراکها و پیوندهای فرهنگی، ضرورتی است که باید به آن توجه بیشتری شود. تأکید این تحقیق بر دو کشور افغانستان و تاجیکستان بوده است.
در این مقاله پس از نشاندادن اهمیت و وجه ضرورت چنین کاری، با مروری بر پیوندهای تاریخی و فرهنگی میان ایران اسلامی و کشورهای حوزه ایران فرهنگی (بهویژه تاجیکستان و افغانستان)، تلاش شده است از طریق تمرکز بر ادبیات انقلاب به نقش زبان و ادبیات فارسی در ترویج ارزشهای انقلاب اسلامی در این کشورها پرداخته شود.
https://www.jccs.ir/article_12594_1c31e8d00dfca9953ac7b4a57ce07be8.pdf
2015-12-01
7
38
ایران فرهنگی
ادبیات انقلاب اسلامی
ارزش
افغانستان
تاجیکستان
منابع و مآخذ
1
افشار (سیستانی)، ایرج(1383). جغرافیای تاریخی تاجیکستان، تهران: انتشارات بین المللی الهدی.
2
امیراحمدیان، بهرام(1384). «همگرائی بین کشورهای فارسی زبان»، ماهنامه همشهری دیپلماتیک، شماره 81، پاییز.
3
امیراحمدیان، بهرام(1391). ظرفیتهای زبان فارسی در همگرائی منطقهای در جهان ایرانی، تهران: پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
4
انوشه، حسن(1324). دانشنامه ادب فارسی: ادب فارسی در افغانستان، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان چاپ و انتشارات، 1378.
5
بهبودی، هدایتالله(1373). ادبیات انقلاب، مجموعه مقالههای سمینار بررسی ادبیات انقلاب اسلامی، تهران: سمت.
6
حشمتزاده، محمدباقر(1388). تأثیر انقلاب اسلامی بر کشورهای اسلامی، تهران: سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، چاپ اول.
7
حقشناس، علی محمد(1382). زبان و ادب فارسی در گذرگاه سنت و مدرنیته، تهران: موسسه انتشارت آگاه.
8
دربارة شورای گسترش زبان و ادبیات فارسی، رجوع کنید به http://www.persian-language.org/aboutus-page.html، تاریخ مشاهده: 28/07/1392.
9
دربارة فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی، رجوع کنید به http://www.persianacademy.ir/fa/about.aspx ، تاریخ مشاهده: 28/07/1392.
10
دیپلماسی فرهنگی و نقش و جایگاه جهانی زبان فارسی، گفتوگو با دکتر قهرمان سلیمانی مدیر مرکز تحقیقات زبان فارسی ایران و پاکستان و کارشناس زبان فارسی، رجوع کنید به http://peace-ipsc.org/fa ، تاریخ مشاهده: 23/04/1392
11
دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی، رجوع کنید به http://www.iranculture.org/fa/Default.aspx ?current=viewDoc¤tID=1338، تاریخ مشاهده: 24/4/1392
12
رابرت کان، دیویس و لاری فینک (1373). «نقد ادبی قرن بیستم». ترجمه هاله لاجوردی. ارغنون.ش4، صص1-16.
13
راستگو، سیدمحمد(1373). مقدمهای بر معیارهای انقلاب اسلامی. مجموعه مقالههای سمینار بررسی ادبیات انقلاب اسلامی، تهران: سمت. صص193- 201
14
رحیمووا، پولیا کووا(1381). نقاشی و ادبیات ایرانی. ترجمه زهره فیضی. تهران: روزنه.
15
رمضانی بونش، فرزاد. مصاحبه با اردوش رایزن فرهنگی ایران در تاجیکستان (اظهارات)، رجوع کنید به http://www.icro.ir/index.aspx?siteid=261&pageid=21018&newsview=555299، تاریخ مشاهده: 07/10/1389.
16
روحالامینی، محمود(1372). زمینه فرهنگشناسی، تهران: انتشارات عطار.
17
شکوری، محمدجان(1387). فارسی در تاجیکستان. گفتگو با محمدجان شکوری. رجوع کنید به:
18
http://tajikam.com/fa/index.php?option=com_frontpage&Itemid=1 تاریخ مشاهده:24/4/ 1392
19
صفا، ذبیح الله(1333). حماسه سرایی در ایران. تهران: امیرکبیر.
20
کاستلز، مانوئل(1380). عصر اطلاعات: اقتصاد، جامعه و فرهنگ (پایان هزاره)، ترجمه: احد علیقلیان و افشین خاکباز، جلد 3، تهران: طرح نو.
21
کاظمی، محمد کاظم(1381). «ایران و بازسازی فرهنگی افغانستان»، فصلنامه مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز، شماره 38.
22
لک، منوچهر(1384). «هویت ملی در شعر دفاع مقدس»، فصلنامه مطالعات ملی، سال6، شماره2، صص111-132.
23
لک، منوچهر(1384). ایران زمین در شعر فارسی. تهران: موسسه مطالعات ملی.
24
مطهری، مرتضی(1371). پیرامون انقلاب اسلامی، مجموعه یادداشتها و مصاحبههای مرتضی مطهری، تهران: انتشارات صدرا.
25
موسوی خمینی (امام)، روحالله(1379). صحیفه نور، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، جلد 11و21.
26
موسوی خمینی (امام)، روحالله(1385). صحیفه امام: مجموعه آثار امام خمینی، تهران: مؤسسة تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
27
موسوی خمینی (امام)، روحالله(1371). صحیفه نور، 22 جلد، تهران: سازمان مدارک فرهنگی انقلاب اسلامی.
28
موسوی خمینی (امام)، روحالله(1376). صدور انقلاب از دیدگاه امام خمینی (تبیان)،تهران: مؤسسه تنظیم و نشر امام خمینی (ره) (نشر عروج)، چاپ دوم.
29
موسوی خمینی (امام)، روحالله (1379). صحیفه نور، جلد11، تهران: سازمان مدارک فرهنگی انقلاب اسلامی.
30
موسوی خمینی (امام)، روحالله(1379). صحیفه نور، جلد13، تهران: سازمان مدارک فرهنگی انقلاب اسلامی.
31
موسوی خمینی (امام)، روحالله(1379). صحیفه نور، جلد18، تهران: سازمان مدارک فرهنگی انقلاب اسلامی.
32
مؤمند، عبدالله(1371). « نیم نگاهی به ادبیات معاصر افغانستان: نقدی بر مجموعه مقالات سمینار ادبیات معاصر افغانستان». ادبستان فرهنگ و هنر. ش36، صص203-205.
33
میرصادقی، جمال(1385). عناصر داستان، تهران: چاپ پنجم، انتشارات سخن.
34
35
[1]. عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات زبان و ادبیات زبان فارسی دانشگاه تربیت مدرس.
36
[2]. «آسیای مرکزی و رشد همکاریهای چند جانبه ایران و تاجیکستان».
37
[3]. واژه «فرهنگ» به گفته یکی از فرهنگپژوهان برجسته، ریموند ویلیامز، یکی از دو سه واژة پیچیده است و کاربرد و دامنهای نامحدود دارد.
38
[4]. در سده ششم ق. م.، بر اساس سنگ نبشته بیستون کرمانشاه، این منطقه از سرزمینهای مهم امپراتوری هخامنشی، یعنی ساتراپنشین 18 به شمار میرفت (افشار: 63).
39
[5]. زبان امروزی فارسی که ادامه فارسی میانه ( 224- 651 م) و فارسی باستان (331- 559 م) است، از خانواده زبانهای ایرانی است. زبانهای ایرانی خود شاخههایی از زبان هند و ایرانی متعلق به زبانهای هند و اروپایی است.
40
[6]. برخی از آنان این تغییر خط را بخشی از جریان کلی میل به تغییر خط به لاتین در نتیجه نوعی غربگرایی در منطقه میدانند. در آن روزگار آتاتورک در ترکیه خط را به لاتین تغییر داده بود و در ایران نیز کسانی چون آخوندزاده و نفیسی خط فارسی را دارای مشکلاتی میدانستند و در پی تغییر آن بودند.
41
[7]. http://8am.af/oldsite.php?option=com_content&view=article&id=7960:1388-09-15-05-21-14&catid= 99:1388-09-04-03-03-38&Itemid=541
42
[8]. امامعلی رحمان، رئیس جمهور تاجیکستان که در انتخابات اخیر تاجیکستان در نوامبر 2013 مصادف با آبان ماه 1392 نیز پیروز انتخابات معرفی شد، دربارة تغییر خط از روسی به فارسی چنین گفته است: به نظر من هیچ ضرورتی برای تغییر الفبا نیست، چون ما در دوران گذار اقتصادی و فرهنگی قرار داریم و در حالی که کشورها مسیر پیشرفت را طی میکنند نباید کاری انجام دهیم که باعث مشکلات بیشتری شود... از طرف دیگر در شرایط فعلی اقشار مختلف مردم از جمله بخش آموزش و پرورش در این زمینه با مشکلاتی مواجه است و اقدام برای تغییر الفبا کار عجولانهای خواهد بود... نیاز نداشتن به تغییر الفبا موضع ماست و اطمینان دارم بیشتر مردم تاجیکستان از این موضع حمایت میکنند.
43
[9]. http://www.iran-afghanistan.com/news/?p=2508
44
[10]. در جایی از دا چنین آمده است: «در آمبولانس را باز کردند، دو تا مجروح داخلش بودند. با کنجکاوی نگاهشان میکردم. یکی از آنها خیلی ناجور سوخته بود. یک تکه سیاه شده بود. آدم نمیتوانست تشخیص بدهد این سیاهی تنش است یا پوست بدنش ذغال شده. سالمترین قسمت بدنش صورتش بود.... وقتی او را روی برانکارد گذاشتند، هیچ آه و نالهای نکرد. رویش ملحفه کشیدند و او را سریع بردند» (حسینی، 1388: 463).
45
[11]. دکتر عبدا... رهنما، استاد دانشگاه ملی تاجیکستان و پژوهشگر ارشد مرکز تحقیقات راهبردی ریاستجمهوری تاجیکستان در گفت و گو با دفتر مطالعات و خدمات پژوهشی ایران و آسیای مرکزی در این زمینه چنین گفته است:
46
انقلاب اسلامی ایران در منطقه تأثیر بسیاری داشته است. این تأثیر البته از لحاظ نمادین مشهود بوده است. در توضیح این موضوع باید اشاره کنم که انقلاب اسلامی ایران در منطقه موجب بیداری اسلامی شد، به نحوی که مردم منطقه شناخت بیشتری از نقش اسلام و تاثیر آن در جامعه پیدا کردند، اما نکته قابل توجه در این رابطه این است که انقلاب اسلامی ایران دو جنبه دارد. یکی نظام سیاسی و اداری آن که براساس اسلام شیعه پدید آمده است و در درون ایران به چشم میخورد. این بنیانها تاثیر کمتری در کشورهای منطقه داشته است، زیرا به دلیل تفاوتهای مذهبی و اجتماعی موجود در میان ایران و کشورهای آسیای مرکزی چنین مدلی در خارج از ایران قابل اجرا نیست؛ اما جنبه دوم این انقلاب پیامهای آن است. پیامهای انقلاب اسلامی پیامهایی چون اهمیت حفظ هویت اسلامی و پافشاری بر آن، نفی سلطه استکبار و مبارزه با آن، استقلال، خودباوری و بسیاری مضامین دیگر بود که موجب شد کشورهای منطقه و مردم مسلمان آن احساس کنند با وجود اسلام میتوانند در برابر ظلم و بسیاری مشکلات دیگر جوامع مسلمان ایستادگی کنند. به این ترتیب اسلام نقش جدیدی در حیات اجتماعی این کشورها یافت. در همین رابطه ایران نیز باید بر روی این ظرفیتهای انقلاب اسلامی سرمایه گذاری کند و از این طریق پیوندهای میان مردم منطقه و انقلاب اسلامی را برای ایجاد هویتی جدا از غرب مستحکمتر کند.
47
http://iransharghi.com/index.php?newsid=3718
48
[12]. پیروزی انقلاب اسلامی ایران، با ارمغانی که برای ملت تقدیم کرد و آن چیزی را که به وجود آورد، پردههای یأس و ناامیدی را پاره کرد، غلبه نیروهای اسلامی این انقلاب، بر دار و دسته استعمار و در هم کوبیدن نظام استبدادی شاهی، به مسلمانان ثابت کرد که دیگر ظلم و استبداد نمیتواند، خشم ملت را خاموش کند.
49
[13]. ادبیات مقاومت نامی برای گونهای از ادبیات است که در نتیجۀ فضای انقلابی و آزادیخواهی در افغانستان شکل گرفته است؛ یعنی حدود سال 1357ه. ش. در ادبیات معاصر افغانستان در این زمان بیشتر «زبان مقاومت» مطرح است، زبانی که به تصریح خود شاعران این سرزمین سبب تحولی عمیق در ادبیات این سرزمین شده است و آنرا «نوآوری» نامیدهاند (مؤمند، 1371: 203).
50