جواد آذرنگار؛ سیدعلیرضا افشانی؛ سیدعلی محمد مزیدی
چکیده
مطبوعات در سالهای اخیر و تحت تأثیر عوامل مختلفی مانند مجازیشدن ساختارهای فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی از یک طرف و محدودیتهای موجود از طرف دیگر، با ریزش مخاطب مواجه بودهاند. نتیجه این فرآیند فاصلهگزینی مردم از مطبوعات بوده است. پژوهش حاضر دلایل، فرآیندها، راهبردها و پیامدهای این مسئله را بررسی کرده است. این پژوهش با روش ...
بیشتر
مطبوعات در سالهای اخیر و تحت تأثیر عوامل مختلفی مانند مجازیشدن ساختارهای فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی از یک طرف و محدودیتهای موجود از طرف دیگر، با ریزش مخاطب مواجه بودهاند. نتیجه این فرآیند فاصلهگزینی مردم از مطبوعات بوده است. پژوهش حاضر دلایل، فرآیندها، راهبردها و پیامدهای این مسئله را بررسی کرده است. این پژوهش با روش تحقیق نظریه زمینهای (رویکرد سیستماتیک) انجام شده است. مشارکتکنندگان پژوهش، متخصصان ارتباطات و رسانههای ارتباطی و افرادی بودند که حداقل 7 سال سابقه فعالیت در زمینۀ مطبوعات داشتند. بر این اساس و با روش نمونهگیری هدفمند 29 نفر انتخاب شده و با روش مصاحبه نیمهساختاریافته با آنها مصاحبه انجام گرفت. دادههای به دست آمده با استفاده از روش کدگذاری سهمرحلهای نظریه زمینهای (کدگذاری باز، کدگذاری محوری و کدگذاری انتخابی) تحلیل شدند. یافتههای پژوهش نشان داد که شرایط علی تأثیرگذار بر فاصلهگزینی مطبوعات را میتوان در سه بخش تقسیمبندی نمود: عوامل فرهنگی-اجتماعی (سنت شفاهی ایرانی، دیجیتالیزهشدن فرهنگ، مینیمالیستیشدن زندگی و بیاعتمادی نهادی)، عوامل سیاسی (محدودیتهای سیاسی و سیاستزدگی رفتاری) و عوامل اقتصادی (فقر اقتصادی، تورم و گرانی). شرایط زمینهای تأثیرگذار بر فاصلهگزینی مردم از مطبوعات عبارتاند از: اقتصاد سیاسی و مجازیسازی. همچنین شرایط مداخلهگر تأثیرگذار بر فاصلهگزینی مردم از مطبوعات شامل دو مورد بود: ضعف محتوایی و ضعف ساختاری. راهبردها و استراتژیهای مواجه با فاصلهگزینی مردم از مطبوعات عبارتاند از: نوسازی محتوایی، نوسازی ارتباطی و نوسازی ساختاری. در صورت تحقق این راهبردها، مهمترین پیامد برای مطبوعات، کاهش فاصلهگزینی مردم از مطبوعات و نزولی شدن روند کاهش مخاطبان مطبوعات است.