مهرزاد بهمنی؛ سیدمحمد مهدیزاده؛ سیدجمالالدین اکبرزاده جهرمی
چکیده
رسانه ها در صورت بندیهای فرهنگی جامعه، نقش محوری ایفا می کنند و این بازی را نه فقط با بازتاب دادن فرهنگ، بلکه با شرکت در فرهنگسازی به اجرا می گذارند. در این مقاله با تمرکز بر متون تولیدی برای مخاطب نخبه، تلاش شده است، محتوای مختص برای اینگونه از مخاطبان، مورد واکاوی قرار گیرد و نحوه بازنمایی مباحث فکری و اندیشگانی ...
بیشتر
رسانه ها در صورت بندیهای فرهنگی جامعه، نقش محوری ایفا می کنند و این بازی را نه فقط با بازتاب دادن فرهنگ، بلکه با شرکت در فرهنگسازی به اجرا می گذارند. در این مقاله با تمرکز بر متون تولیدی برای مخاطب نخبه، تلاش شده است، محتوای مختص برای اینگونه از مخاطبان، مورد واکاوی قرار گیرد و نحوه بازنمایی مباحث فکری و اندیشگانی که از دغدغه های فکری مخاطب نخبه است؛ تحلیل شود. همچنین در پی آن هستیم؛ نشان دهیم در برنامه گفتگو محور تلویزیون، سازوکار صورت بندی آگاهی برای مخاطب نخبه چگونه است و سوژههای متکثر و نظام های فکری آنها چگونه بازنمایی گفتمانی می یابد. به بیان دیگر، آیا از متون رسانه ای شده از شبکه فرهیختگان صداوسیما ـ شبکه چهار سیما ـ، صداهای مختلفی انعکاس مییابد و درنهایت بررسی خواهد شد در تلویزیون جمهوری اسلامی ایران، گفتمانهای معاصر ایران در تقابل با یکدیگر، چگونه معرفی می شوند. بدین منظور مجله تصویری زاویه بهعنوان مطالعه موردی انتخاب شده و با روش تحلیل گفتمان ـ رویکرد لاکلا و موف ـ 43 قسمت از این مجموعه تلویزیونی طی سالهای 1397 تا شهریور 1400 بررسی شده است. مهم ترین نتایج پژوهش نشان می دهد که گفتمان غالب متون مورد بررسی، گفتمان اسلام سیاسی است. این گفتمان با مفصل بندی دالهایی چون احیای تمدن اسلامی، اسلامی سازی و بوم یسازی علوم انسانی، عقل گرایی اجتهادی، جداییناپذیری دین از سیاست، تقابل با غرب و الگوی اسلامی ـ ایرانی پیشرفت، گفتمان انقلاب اسلامی را بازتولید و تثبیت میکند و به این شیوه با مداخله هژمونیک در گفتمان های رقیب به مشروعیتبخشی این گفتمان نزد سوژه ها می پردازد.در این مقاله پژوهشی با تمرکز بر مخاطب نخبه و تفکیک آن از مخاطب عام، تلاش شده است محتوای تولیدی برای این گونه از مخاطبان مورد واکاوی قرار گیرد و نحوه بازنمایی مباحث فکری و اندیشگانی در متون تولیدی مختص مخاطب نخبه نشان داده شود. همچنین در پی آن هستیم نشان دهیم به طور کلی صداوسیما در برنامه گفتگو محور، کدام گفتمانها را و به چه نحوی هژمونیک میسازد. گفتمانها در تقابل با یکدیگر چگونه بازنمایی میشوند؛ و دال محوری و دالهای شناور آنها چگونه مفصلبندی میشود. بدین منظور مجله تصویری زاویه که از شبکه چهار- شبکه فرهیختگان- رسانه ملی پخش میشود به عنوان مطالعه موردی انتخاب شده است و با تکنیک تحلیل گفتمان – رویکردلاکلاو موفه-اهداف پژوهش پیگیری شده است.